TIỂU SỬ CỐ THẠC SĨ NGUYỄN THỊ OANH

Nguyễn Thị Oanh (1931–2009) là nhà công tác xã hội nổi tiếng của Việt Nam, là người phụ nữ đầu tiên lấy bằng thạc sĩ ngành Phát triển cộng đồng tại Philippines và đưa ngành học này về Việt Nam. Bà là người tích cực hoạt động xã hội, giúp đỡ người nghèo.

Bà sinh ngày 25 tháng 12 năm 1931, quê quán tỉnh Gò Công (nay là tỉnh Tiền Giang). Bà theo đạo Công giáo và có tên Thánh là Lucia Nguyễn Thị Oanh. Bà tốt nghiệp cử nhân xã hội học năm 1955 tại Hoa Kỳ và sau đó học thạc sĩ về phát triển cộng đồng tại Philippines. Về lại Sài Gòn vào thập niên 60, bà hoạt động trước tiên trong các hội đoàn Công giáo tại Việt Nam và là Trưởng phòng học vụ của Trường Quốc gia Công tác Xã hội Sài Gòn (1971–1973).

Sau 1975, bà tham gia Hội Trí thức yêu nước, Hội Tâm lý, có vai trò quan trọng trong việc thành lập nhóm nghiên cứu công tác xã hội, tiền thân của Trung tâm Nghiên cứu – Tư vấn Công tác Xã hội và Phát triển Cộng đồng hiện nay.

Từ những năm 1989, 1990 bà thành lập nhóm công tác xã hội tại TP Hồ Chí Minh, dù lúc ấy xã hội học còn rất xa lạ với người dân. Từ năm 1992, bà đã tiên phong thành lập khoa Phụ nữ học (tiền thân của khoa Xã hội học) tại trường Đại học Mở Thành phố Hồ Chí Minh, từ đó đã hình thành nên những thế hệ cử nhân, thạc sĩ, tiến sĩ Xã hội học mới và đã xây dựng được một thế hệ kế thừa đầy tâm huyết như: Trần Thị Nên, Đỗ Văn Bình, Huỳnh Ngọc Tuyết, Bùi Thị Xuyến, Nguyễn Thị Ngọc,....

Bà là thành viên Hội đồng Xét tuyển học bổng IFP của Quỹ Ford tại Việt Nam từ năm 2001 đến khi qua đời năm 2009, là người đã truyền cảm hứng, ý nghĩa và vai trò của công tác xã hội trong việc đóng góp cho sự phát triển của đất nước tới những ứng viên trước khi nhận học bổng học sau đại học tại nhiều quốc gia trên thế giới. Câu nói nổi tiếng của bà: "Các bạn khi trở về nước là để trở thành tác nhân thay đổi xã hội. Đừng giống cục nước đá được ném mạnh vào ly nước đầy làm tung tóe nước ra ngoài; cũng không như viên phấn thả vào ly nước, sủi lên mạnh lúc ban đầu nhưng lại sớm chìm và nằm im dưới đấy ly; Hãy như một giọt nước màu, bình tĩnh khôn khéo trôi vào ly nước, quan sát, am hiểu, học hỏi và từng bước trở thành tác nhân biến đổi được màu của ly nước".

Bà không có gia đình riêng và cả cuộc đời là người tích cực hoạt động xã hội, giúp đỡ người nghèo, người yếu kém, như tập trung đông đảo những trẻ em, phụ nữ nghèo lại để dạy họ làm nghề thủ công và nhận những sản phẩm ấy bán ra thị trường. Bà cũng thành lập Trung tâm tư vấn nghiên cứu Công tác xã hội và Phát triển cộng đồng (thành lập năm 1989) tại TP Hồ Chí Minh trong hơn 20 năm qua. Những năm gần đây, bà còn thành lập thêm Hội quán Đến với nhau để những người làm công tác xã hội vì cộng đồng có nơi chốn để trao đổi kinh nghiệm và chia sẻ công việc của nhau.

Bà cũng là tác giả của nhiều cuốn sách về kỹ năng sống như: Bộ sách Tư vấn tâm lý học đường, Làm việc theo nhóm, Hạnh phúc – phải lựa chọn, Công tác xã hội đại cương,..... Trong vai trò là một nhà tư vấn tâm lý, bà cũng thường cố vấn cho nhiều chương trình, dự án, cũng như xuất hiện trên các mặt báo (như báo Tuổi Trẻ và Phụ nữ Thành phố Hồ Chí Minh) và trong các buổi tọa đàm, thảo luận về kỹ năng sống, về hành vi xã hội.

Bà là một trong 50 người trên thế giới được tổ chức Bánh Mì thế giới trao tặng danh hiệu Anh hùng đời thường năm 2008.

Bà mất ngày 1 tháng 5 năm 2009 tại tại Bệnh viện Chợ Rẫy, TP Hồ Chí Minh.